რა არის ბიტკოინი?

კრიპტოვალუტა  ყველაზე პოპულარული და პირველი დეცენტრალიზებული კრიპტო ვალუტაა, რომელიც 2008 წელს შეიქმნა. 
ბიტკოინის წარმოშობა სატოში ნაკამოტოს სახელი ცნობილ პროგრამისტთან არის დაკავშირებული. სწორედ მან შექმნა და ქსელში გაუშვა ბიტკოინის პროტოკოლი.
სტანდარტული ვალუტებისგან განსხვავებთ, ის ფიზიკურად არ იბეჭდება, არამედ წარმოიქმნება, ინახება და იხარჯება ელექტრონულად.
ის სრულიად დეცენტრალიზებულია, რადგან არ კონტროლდება რომელიმე სახელმწიფოს ან ბანკის მიერ.

 

როგორ იქმნება ბიტკოინი  და რა არის მაინინგი?

ბიტკოინის წარმოშობა კომპიუტერული ქსელის საშუალებით და რთული მათემატიკური პროცესების შედეგად ხორციელდება. სწორედ ამაშია კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი განსხვავება ტრადიციულ  ვალუტასთან: ტრადიციული ვალუტა ეფუძნება ოქროს ღირებულებას. ამისგან განსხვავებით ბიტკოინი ეფუძნება მათემატიკას. ბიტკოინის შექმნის პროცესს მაინინგს უწოდებენ. მაინინგის დროს გამოყენებადი  მათემატიკური ფორმულა სრულიად საჯაროა და ნებისმიერ მსურველს შეუძლია მისი გამოყენება. ასევე ღიას ბიტკოინის შექმნისათვის საჭირო პროგრამული უზრუნველყოფა, რაც კიდევ უფრო ხელმისაწვდომს ხდის  ამ პროცესს.

ბიტკოინის მაინინგისთვის აუცილებელია კომპიუტერების და სერვერების არსებობა, თუმცა ბოლო პერიოდში სულ უფრო აქტიურად

ჩნდება სპეციალური აპლიკაციები, რომლებიც ბიტკოინების გენერირებას სმარტფონიდან ხდის შესაძლებელს.

ცნობილია, რომ ბიტკოინების რაოდენობა სასრულია – მსოფლიოში მათი საერთო რაოდენობა ვერ იქნება 21 000 000-ზე მეტი.
თუმცა ასევე შესაძლებელია მათი უფრო პატარა ერთეულებად დაყოფა.

 იმის გამო, რომ ბიტკოინი დეცენტრალიზებული ვალუტაა, არავის შეუძლია ბიტკოინის ანგარიშის გაყინვა. ბიტკოინით ანგარიშსწორება უკვე დაშვებულია ისეთ ონლაინ-მაღაზიებში, როგორიცაა Amazon-ი, eBay, Zappos-ი და ეს პროცესი დაცულია, რადგან კრიპტოვალუტის ქსელს იცავენ „მაინერები“ – ის ადამიანები, რომლებიც სისტემაში ჩართული მრავალი კომპიუტერის მეშვეობით ბიტკოინით განხორციელებული ტრანზაქციების ვალიდურობას ამოწმებენ სპეციალური პროგრამული უზრუნველყოფის გამოყენებით და ამ გზით გამოიმუშავებენ ახალ ბიტკოინებს. თუმცა, განსხვავებით, მაგალითად, ბანკის მიერ შემოწმებული ტრანზაქციებისა, ეს სრულად ავტომატიზებული პროცესია და ბიტკოინით განხორციელებული თითოეული დადასტურებული ტრანზაქციის მონაცემი ინახება უზარმაზარ ელექტრონულ საჯარო მონაცემთა ბაზაში (ბლოკჩეინში) ისე, რომ მისამართის მფლობელის ვინაობა უცნობი რჩება, რადგან მომხმარებელი არაა დაკავშირებული ვინაობის მაიდენტიფიცირებელ მონაცემებთან. ამასთან, გამორიცხულია ტრანზაქციის გაყალბება, რადგან ის ერთდროულად უამრავ კომპიუტერზეა დამახსოვრებული. სწორედ ამიტომ შეუძლებელია, ბიტკოინს ერთი ადამიანი აკონტროლებდეს, ხოლო ბლოკჩეინის შექმნიდან დღემდე ამ მძლავრი სისტემის გატეხა ვერც ერთმა ჰაკერმა ვერ შეძლო.

მოდით განვმარტოთ, რით განსხვავდება ბიტკოინი ტრადიციული ვალუტებისგან…

ბიტკოინით, მსგავსად ტრადიციული ვალუტებისა (დოლარი, ევრო, იენი და ა.შ.) შესაძლებელია სხვადასხვა პროდუქტის თუ სერვისის ელექტრონულად შესყიდვა. თუმცა განსხვავებით ჩვეულებრივი ვალუტებისგან ბიტკოინი გამოირჩევა დეცენტრალიზებით.  ბიტკოინის ქსელის გაკონტროლება არცერთ ინსტიტუციას არ შეუძლია. აღნიშნული მახასიათებელი ბიტკოინის მომხმარებლებს მნიშვნელოვნად უმარტივებს ტრანზაქციების განხორციელების პროცესს, რადგან აბსოლუტურად დამოუკიდებელს  ხდის მას მსხვილი ბანკებისგან.

რაც შეეხება ბიტკოინის წარმოებას…

ბიტკოინი ამ კუთხითაც ძალიან განსხვავდება ტრადიციული ვალუტებისგან. ეს არ არის ვალუტა,
რომელიც იბეჭდება ცენტრალური ბანკების მიერ, რომლებსაც რიგ შემთხვევებში შეუძლიათ ისარგებლონ ხელთ არსებული ბერკეტებით და საკუთარი ვალუტის გაუფასურებით დაფარონ სახელმწიფო ვალი.

ბიტკოინი იწარმოება/იქმნება ციფრულად, ადამიანების მიერ, რომლებსაც ნებისმიერი ჩვენგანი შეიძლება შეუერთდეს.
წარმოების პროცესს მაინინგი ეწოდება და იგი გულისხმობს რთული მათემატიკური ალგორითმების ამოხსნას კომპიუტერული
პროგრამის მეშვეობით, რომელიც სპეციალურ ქსელშია გაშვებული. ქსელი ვირტუალური ვალუტით შესრულებული ტრანზაქციების პროცესინგისთვის გამოიყენება და იგი ყველასთვის ხელმისაწვდომია.

აქვე შეიძლება გაგიჩნდეთ კითხვა – არსებობს თუ არა ბიტკოინების გამომუშავების ზღვარი?

ბიტკოინის პროტოკოლის თანახმად, ჯამში შესაძლებელია მხოლოდ 21 მლნ ბიტკოინის გამომუშავება.
უშუალოდ ბიტკოინი კი თავის მხრივ იყოფა მცირე ერთეულებად. მისი უმცირესი მოცულობა ასი
მემილიონედი ბიტკოინი, შემქმნელის, „სატოშის“ (Satoshi), სახელს ატარებს.

რას ეფუძნება ბიტკოინი?

როგორც იცით, ტრადიციული ვალუტა ეფუძნება ოქროს ან ვერცხლს. თეორიულად ყველასთვის ცნობილი იყო, რომ თუ ბანკს მივმართავდით,
მაგალითად, დოლარით, შეგვეძლო სანაცვლოდ გარკვეული რაოდენობის ოქროს მიღება, მაგრამ პრაქტიკაში
სხვანაირად აღმოჩნდა. რაც შეეხება ბიტკოინს, იგი არ ეფუძნება ოქროს. ბიტკოინი ეფუძნება მათემატიკას.

მსოფლიოს მასშტაბით, ბიტკოინების გამომუშავების მიზნით ადამიანები სარგებლობენ კომპიუტერული პროგრამებით,
რომლებიც რთულ მათემატიკურ ფორმულებზეა აგებული. უნდა აღინიშნოს, რომ კომპიუტერული
პროგრამა ყველასთვის ხელმისაწვდომია და მუშაობს გამჭვირვალედ. მათემატიკურ ალგორითმებზე დაფუძნებულ ტრანზაქციებზე დაკვირვება კი ყველას შეგვიძლია.

და მაინც, რაში მდგომარეობს ბიტკოინის უპირატესობა? წარმოგიდგენთ ბიტკოინის ძირითადი მახასიათებლებს:

ბიტკოინი დეცენტრალიზებულია

ბიტკოინის ქსელი არ კონტროლირედება არცერთი ცენტრალური ინსტიტუტის მიერ. თითოეული გამომთვლელი მანქანა,
რომელიც ტრანზაქციების პროცესინგს უზრუნველყოფს წარმოადგენს ერთი სისტემის, საერთო ქსელის ნაწილს და დაკავშირებულია
ქსელში ჩართულ სხვა გამომთვლელ მანქანებთან. თეორიულად ეს იმას ნიშნავს, რომ არცერთ ცენტრალურ მარეგულირებელ ინსტიტუტს არ შეუძლია რაიმე სავალუტო
პოლიტიკის გამოყენებით მომხმარებლებს „წაართვას“ ბიტკონები მსგავსად ევროპის ცენტრალური ბანკისა, 2013 წლის დასაწყისში, კვიპროსში.
აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ თუ რაიმე გაუგებარი მიზეზით ქსელი გაითიშება (გავა offline), სისტემა უზრუნველყოფს ფულის მიმოქცევის პროცესის გაგრძელებას.

ბიტკოინის ქსელში ჩართვა მარტივია

ყველაზე მარტივი ოპერაციის, საბანკო ანგარიშის გახსნის შესასრულებლად ჩვეულებრივი საბანკო სტრუქტურები მომხმარებლებს საკმაოდ ხანგრძლივ და ხელოვნურად გართულებულ პროცედურებს ატარებენ. როცა საქმე ბიტკოინს ეხება, შეგიძლიათ დაივიწყოთ ხსენებული ბიუროკრატია.
ბიტკოინის მისამართის შექმნა წამებში შეგიძლიათ. არავინ არაფერს გეკითხებათ და არანაირი საკომისიოს გადახდა არ გიწევთ.

ბიტკოინის მომხმარებლის ანონიმურობა დაცულია

ერთ მომხმარებელს შეუძლია ბიტკოინის რამდენიმე მისამართის ფლობა. ეს მისამართები არ არის სახელებზე, ფიზიკურ/იურიდიულ მისამართებზე ან სხვა პირად მონაცემებზე მიბმული. მომხმარებლის ანონიმურობა დაცულია.

ბიტკოინის ქსელი აბსოლუტურად გამჭვირვალეა

ბიტკოინის ქსელი ყველა ტრანზაქციის შესაბამის ჩანაწერს ინახავს მონაცემთა საერთო ბაზაში, რეესტრში,რომელსაც Blockchain ეწოდება. შეიძლება გაგიჩნდეთ კითხვა, როგორ შეიძლება იყოს დაცული ანონიმურობა აბსოლუტურად გამჭვირვალე ქსელის პირობებში. პასუხი მარტივია.
ნებისმიერ ქსელში ჩართულ ადამიანს შეუძლია ნახოს და თქვას რამდენი ბიტკოინი ირიცხება კონკრეტულ მისამართზე, მაგრამ შეუძლებელია განსაზღვროს ვის ეკუთვნის ეს მისამართი, რადგან ბიტკოინ მისამართი არ შეიცავს მფლობელის პირად მონაცემებს.

მომხმარებელს შეუძლია ბიტკოინის ქსელში მისი აქტივობები ნაკლებად შესამჩნევი გახადოს, მაგრამ ეს მხოლოდ შემდეგი გზით არის შესაძლებელი: არ გამოიყენოს ერთი და იგივე ბიტკოინ მისამართი ყოველი ტრანზაქციის შესრულებისას და არ გადარიცხოს ბიტკოინების ჭარბი რაოდენობა მრავლაჯერადად ერთსა და იმავე ბიტკოინ მისამართზე.

ბიტკოინის ტრანზაქციის საკომისიო მინიმალურია

ბანკები საერთაშორისო ფულად გზავნილებზე საკმაოდ დიდ საკომისიოებს აწესებენ. ბიტკოინების შემთხვევაში ტრანზაქციის საკომისიო მიზერულია.

ტრანზაქცია სწრაფი და მოქნილია

მსოფლიოს ნებისმიერი ერთი წერტილიდან შეგიძლიათ ფული გაგზავნოთ ნებისმიერ მეორე წერტილში და ბიტკოინის შემთხვევაში ეს მხოლოდ რამდენიმე წუთის საკითხია.